Yến sào và tác dụng tuyệt vời của yến sào.

 

Yến sào là một món đặc sản có giá trị dinh dưỡng và tinh hoa cao. Yến sào là tổ chim yến được đan lại từ sợi sáp nhờn của chim yến và là một nguyên liệu quý hiếm trong ẩm thực, đặc biệt là trong ẩm thực truyền thống của Trung Quốc và các nước Châu Á.

Yến sào được cho là giàu collagen, đạm, các vitamin và khoáng chất, giúp tăng cường sức khỏe, chống lão hóa, cải thiện trí nhớ và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Yến sào còn được sử dụng như một trong những món quà sang trọng trong các dịp lễ tết và là món ăn được ưa chuộng của những người có điều kiện kinh tế cao.

Tuy nhiên, việc sử dụng yến sào cần phải thận trọng vì trên thị trường hiện nay còn tồn tại nhiều sản phẩm giả, không đảm bảo chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm.

Do giá trị kinh tế cao của yến sào, nên việc sản xuất và kinh doanh yến sào đã trở thành một ngành công nghiệp phát triển. Tại Việt Nam, yến sào được nuôi trồng và chế biến chủ yếu tại các tỉnh phía Nam như Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Tây Ninh, Tiền Giang, Kiên Giang, Vũng Tàu, ...và một số tỉnh phía miền trung như Khánh Hòa, Bình Thuận.

Các sản phẩm yến sào đang được bán trên thị trường rất đa dạng, từ yến sào tươi, yến sào khô đến các sản phẩm chế biến từ yến sào như nước yến, sữa yến, mứt yến, bánh yến và các sản phẩm khác. Nếu bạn muốn mua yến sào, bạn có thể tìm đến những cơ sở uy tin hoặc mua trực tiếp từ chủ nhà yến (về tự nhặt lông sẽ đảm bảo nhất).

Yến sào có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe và làm đẹp, trong đó có thể kể đến:

1. Tăng cường sức đề kháng: Yến sào có chứa nhiều khoáng chất, đạm và vitamin như A, B, C, E giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các bệnh tật.
2. Cải thiện trí nhớ: Nghiên cứu đã cho thấy yến sào có khả năng cải thiện trí nhớ và nâng cao khả năng tập trung của con người.
3. Chống lão hóa: Yến sào là nguồn dồi dào collagen, protein và axit amin giúp tăng cường khả năng tái tạo và phục hồi tế bào, đẩy lùi quá trình lão hóa.
4. Tăng cường sức khỏe cho da: Yến sào có chứa một lượng lớn các chất dinh dưỡng như collagen, protein, vitamin B, E, axit amin, sắt... giúp tăng cường độ ẩm, đàn hồi cho da, giúp da khỏe mạnh và căng mịn hơn.
5. Giảm stress: Yến sào có chứa các hợp chất chống oxy hóa giúp giảm stress và làm giảm nguy cơ các bệnh về tâm lý.

Chế biến yến sào tại nhà.

Yến sào là một loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao và được sử dụng phổ biến trong ẩm thực Á Đông. Dưới đây là cách chế biến yến sào:

Nguyên liệu:

Yến sào
Nước lọc
Đường phèn hoặc mật ong (tùy ý)
 

Cách làm:

Rửa sạch yến sào với nước lạnh, để ráo nước.
Cho yến sào vào nồi và đổ nước lọc vào, đun với lửa nhỏ.
Đun cho đến khi yến sào tan chảy, khoảng 20 - 30 phút.
Lọc bỏ bọt trên mặt nước.
Nếu muốn, bạn có thể thêm đường hoặc mật ong.

 

Cấu tạo của tổ yến.

Theo Lộc Bụt được biết thì tổ yến gồm 3 phần chính là:

Chân yến (được xem là nền móng của tổ yến), phần chân yến khá dày, sợi yến dai.

Sợi yến là phần đan nên lớp ngoài của tổ yến (gồm những sợi yến dài đan từ chân đến bên này qua bên kia).

Hai phần chân yến và tổ yến có ít tạp chất và dễ loại bỏ tạp chất (lông yến và vỏ trứng).

Sơ mướp là những sợi yến nhỏ mãnh làm lớp đệm bên trong lòng tổ yến (phần này là phần khó nhất để loại bỏ tạp chất vì lông tơ và vỏ chứng khá nhiều.

 

 

Hang yến tự nhiên rất nhiều yến sào.

Những hang yến (yến đảo) không còn quá xa lạ với người dân Việt Nam đặc biệt là những người khai thác yến đảo.

Nhưng có bao giờ bạn từng nghĩ ở trong những hang động trong đất liền cũng có yến hay không?

Đây là video về một hang yến tự nhiên được khám phá bởi người indonesia.

Trong một không gian hang động không quá lớn nhưng có một quần đàn chim yến làm tổ (tổ rất trắng và nhiều).

Chỉ cần chổ nào mà chim yến đu bám được chúng đều có thể làm tổ.

Sau đây là một video ngắn về hang yến trong tự nhiên. 

 

Indonesia nước sản xuất yến sào lớn nhất thế giới.

Từ trước đến nay, khi mới tìm hiểu về ngành yến mọi người thường nghe nói đến các câu như: kỹ thuật malaysia, thiết bị nhà yến nhập khẩu từ malasia, chuyên gia malaysia.... Nhưng đất nước sản xuất yến sào lớn nhất thế giới lại là INDONESIA. 

Nếu anh chị muốn học hỏi những kiến thức, những kinh nghiệm về xây dựng nhà yến, cách thi công bố trí loa nhà yến, các giải pháp đơn giản để thu hút chim yến thì nên xem những thông tin từ những chủ nhà yến indonesia, Lộc Bụt đã học được rất nhiều từ những chia sẻ và kinh nghiệm từ họ.

Indonesia là nhà sản xuất yến sào lớn nhất thế giới, với sản lượng đạt 79,55% sản lượng yến sào thế giới.

Chỉ trong quý I năm 2020 xuất khẩu Yến sào của Indonesia đạt 301,6 tấn với giá trị 109.671.496 USD.

Đây là con số khá ấn tượng mặc dù thế giới đang phải đối mặt với dịch Covid-19, xuất khẩu của yến sào trong quý I vẫn tăng trưởng bình quân 25,35% / tháng. 

Cụ thể vào tháng 1 năm 2020, khối lượng xuất khẩu yến sào của Indonesia đạt 72,8 tấn, tương đương 407.261.414.000 Rp. Khối lượng và giá trị xuất khẩu yến sào đã tăng trong tháng 2 lên 97,6 tấn, với giá trị là 531.658.680.000 Rp. Trong tháng 3, lượng xuất khẩu yến sào của Indonesia đã tăng lên 131,2 tấn, với giá trị xuất khẩu là 639.086.625.000 Rp.

Chính phủ Indonesia đã xem yến sào là một trong những sản phẩm nông nghiệp tiềm năng và ưu tiên phát triển.

Ở Indonesia, có 18 tỉnh đang đầu tư và khai thác tổ yến, trung bình khoảng 800 nhà yến mỗi tỉnh, và có tới 520 nhà yến đã được đăng ký tại Bộ Nông nghiệp (Cơ quan Kiểm dịch Nông nghiệp).

Hiện tại có khoảng 12 quốc gia là điểm đến của yến sào Indonesia là Trung Quốc, Hồng Kông, Việt Nam, Singapore, Mỹ, Canada, Thái Lan, Úc, Malaysia, Nhật Bản, Lào, Hàn Quốc. Trong khi đó, thị phần xuất khẩu tổ yến lớn nhất từ ​​Indonesia là Hồng Kông.

Tại indonesia có khoảng 65 đơn vị kinh doanh chế biến yến sào đạt chứng nhận kiểm soát thú y và chính quyền indonesia đang khuyến khích thêm nhiều doanh nghiệp khác đạt chứng chỉ này.

Yến sào xuất khẩu của indonesia không còn ở dạng nguyên liệu thô như trước đây mà đã là sản phẩm đã qua gia công chế biến, từ đó nâng cao giá trị gia tăng và sức cạnh tranh cho sản phẩm.

Mong rằng yến sào Việt Nam cũng được chính phủ xem là sản phẩm có tiền năng trong nông nghiệp và có các chính sách để phát triển, đem lại nguồn thu lớn cho người đầu tư và khai thác tốt tài nguyên đất nước.

Mong rằng những thông tin về số lượng nhà yến, sản lượng chim yến sẽ được thống kê và công khai trong thời gian tới và có thật nhiều hơn các công trình nghiên cứu để phát triển ngành yến sào Việt Nam.

Yến thô hôm nay giá bao nhiêu - cập nhật giá yến sào hàng ngày.

Nhằm giúp anh chị nắm bắt được giá yến sào thô hàng ngày, Lộc Bụt xin tạo ra trang cập nhật giá yến thô hàng ngày tại đây. (Thông tin giá sẽ được cập nhật hàng ngày từ (đây là mức giá trung bình được thu thập từ những chủ nhà yến bán yến sào hàng ngày)).

Lưu ý đây là trang cập nhật giá yến thô hàng ngày (không phải trang mua bán yến thô).

Ngày	Giá Yến Thô Hôm Nay (Triệu/Kg)	Ghi Chú
19/07/2020	15 -17
20/07/2020	15 - 17

Do ảnh hưởng của dịch bệnh covid 19 trong thời gian qua, việc tiêu thụ và xuất khẩu yến sào bị ảnh hưởng nên giá yến thô từ đầu năm 2020 đến nay đã giảm đáng kể so với trước dịch. Hy vọng dịch bệnh sớm qua đi để giá yến thô tăng trở lại.

Giá yến sào sơ chế.

Mấy hôm nay lại xuất hiện những hình ảnh về sản phẩm yến sào ngã màu đỏ (hay còn gọi là yến huyết), nhưng theo các báo cáo trước đây thì yến huyết sinh ra do tổ yến bị nhiễm chất độc trong môi trường nhà yến (đặc biệt là hàm lượng nitrat) và đối chiếu các quy chuẩn chất lượng về yến sào sơ chế của Việt Nam thì hình như không cho lưu hành loại yến huyết này (hình như có nhiều người đồn đoán đến tác dụng tuyệt vời của loài yến huyết này và giá của loại yến sào này rất cao - những cái đó chỉ là lời đồn, đừng nên mua những loại yến sào huyết với giá trị cao mà chưa rỏ chất lượng - nhiều khi lại mang hại vào thân).

Sau đây là toàn văn những tiêu chuẩn chất lượng của yến sào sơ chế.

Các chỉ tiêu	Mức yêu cầu
Màu sắc tổ yến nhà	Trắng, trắng ngà
Màu sắc tổ yến đảo	Đỏ, hồng, cam, trắng
Mùi vị	Có mùi đặc trưng, không có mùi lạ
Tạp chất	Không phát hiện khi kiểm tra bằng kính hiển vi phóng đại 5 - 10 lần
Độ ẩm	<15%
Protein	≥ 40%
Acid Amin	46% - 50%
Sialic Acid	≥5%
Nitrite	≤30 mg/kg
Salmonella	Không phát hiện trong 25g
H5N1	Không phát hiện
Chì (Pb)	<2 mg/kg
Thạch tín (As)	<1 mg/kg
Thuỷ ngân (Hg)	<0.05 mg/kg
Cadmium (Cd)	<1 mg/kg
Antimony (Sb)	<1 mg/kg
Hydrogen peroxide	<1 mg/kg
Chất tẩy trắng	Không có

Chúc anh chị lựa chọn được những loại yến sào nguyên chất, có chất lượng và với mức giá yến sào tốt nhất.

Tham quan đảo yến Hòn Nội.

Cụm đảo yến Hòn Nội cách đắt liền khoảng 13 hải lý.

Đảo Yến là những nơi có chim yến đảo (yến hàng) sinh sống và làm tổ.

Đây được xem là những cái nôi để phát triển nghề nuôi chim yến trong nhà.

Thông qua video này chúng ta dễ dàng nhận thấy chất lượng yến đảo rất tốt, tổ trắng và sạch hơn tổ yến sào nuôi trong nhà.

Các quốc gia xuất khẩu yến sào.

Đã làm nghề dẫn dụ và nuôi chim yến thì cũng nên biết về nguồn cung và nguồn cầu của thị trường yến sào, chứ ngày nào cũng chăm chăm kỹ thuật xây dựng nhà yến, các gia tăng bầy đàn nhà yến...thì cũng mệt mõi.

Ở Việt Nam rất ưa chuộng công nghệ dẫn dụ nuôi chim yến của malaysia, tuy nhiên malaysia chỉ là nước xuất khẩu yến sào lớn thứ 2 thế giới sai Indonesia. Nguồn yến sào xuất khẩu của Malaysia chiếm khoảng 20% tổng nguồn cung yến sào toàn cầu.

Sản xuất yến sào của Malaysia bắt đầu vào những năm 1990 theo kiểu nhỏ lẻ, sản lượng tổ yến chủ yếu từ các hang động tự nhiên. Khi nhận thấy được tiềm năng của ngành yến sào đã có nhiều người quan tâm đầu tư và nghiên cứu xây dựng nên ngành yến sào nuôi trong nhà (mô phỏng theo mô hình hang động).

Những người thống trị ngành yến sào hiện nay là các doanh nhân người Trung Quốc.

Trung Quốc vẫn là nước tiêu thụ yến sào lớn nhất thế giới, tập trung chủ yếu tại thị trường Hồng Kong.

Theo thống kê của bộ nông nghiệp Malaysia tính đến năm 2020, Malaysia có khoảng 20.0000 nhà yến.

Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu, nổ lực của chính phủ và các giới khoa học, nhà nghiên cứu về kỹ thuật dẫn dụ và nhân giống chim yến nhưng vẫn gặp phải rất nhiều khó khăn và thất bại trong nghành này. Đặc biệt là vùng thức ăn của chim yến ngày càng bị thu hẹp vì đô thị hóa, canh tác nông nghiệp thiếu an toàn và biến đổi khí hậu.

Một trong những yếu tố gắt gao nhất trong xuất khẩu yến sào là vấn đề hàm lượng Nitrat trong tổ yến.

Từ đại dịch Covid vừa qua đã làm nỗi rỏ hơn về những yếu điểm của ngành yến xuất khẩu không chỉ ở Việt Nam mà ở tất cả các nước xuất khẩu yếu sào trên toàn thế giới là lệ thuộc quá lớn vào thị trường Trung Quốc (Trung Quốc tiêu thụ hơn 70% sản lượng yến sào toàn cầu). Chỉ cần Trung Quốc có một động thái gì đó bất lợi là cả ngành yến lao dao. Điểm thấy rỏ nhất là giá tổ yến thô thu mua tại Việt Nam đã giảm rất nhiều giờ chỉ còn khoảng 15 - 18 triệu một kg yến thô.

Để bớt lệ thuộc quá lớn vào Trung Quốc, chính phủ các nước đặc biệt là Malaysia đang khuyến khích các doanh nhân chế biến sâu hơn vào yến sào đặc biệt là ngàng công nghiệp mỹ phẩm, thực phẩm chức năng và giải khát.

Khai thác tổ yến đúng các và khoa học sẽ giúp phát triển bền vững nhà yến của bạn.

Chim yến trong nhà yến.

Khi đọc bài viết này có nhiều anh chị sẽ nghĩ ngay đến việc, nhà yến được có vài tổ đang lo tìm cách gia tăng bầy đàn, số lượng chim. Lấy đâu thời gian mà đọc cách khai thác chim yến đúng cách. Đó là tâm lý chung của những chủ nhà yến mới, điều này hoàn toàn đúng và Lộc Bụt cũng chia sẻ nhiều về những vấn đề đó (tuy là chưa hoàn hảo nhưng cũng là nguồn thông tin tham khảo hữu ích cho mọi người, anh chị nào quan tâm có thể xem những chuỗi bài viết về "Những câu hỏi thường gặp trong xây dựng và vận hành nhà yến". Nhưng việc khai thác tổ đúng cách cũng góp phần gia tăng bầy đàn, đảm bảo nguồn yến trong nhà yến, bảo vệ chim yến và biết đâu mai này nhà yến mình đầy chim thì đã có kiến thức.

Như các bạn đã biết chim yến một năm có thể sinh sản đến 3 mùa (nếu tổ yến bị khai thác chúng có thể làm 3 chiếc tổ yến mới).

Các bạn quan tâm đến các mùa chim yến trong năm có thể tham khảo bài viết "chu kỳ sinh sản của chim yến trong một năm".

1. Nguyên tắc 1: Chỉ nên khai thác 2 tổ để lại 1 tổ trong 1 năm.

Trên phương diện lý thuyết chúng ta có thể khai thác 3 tổ yến 1 năm (1 cặp chim). Tuy nhiên, nếu khai thác như vậy rất ảnh hưởng đến chim yến bố mẹ, vì chúng phải tốn nhiều thời gian công sức để xây dựng tổ mới. Điều này ít nhiều ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và tuổi thọ của chim yến bố mẹ. Vì vậy nguyên tắc đầu tiên khi khai thác nhà tốt nhất chỉ nên khai thác 2 tổ trong 1 năm còn 1 tổ để dưỡng chim bố mẹ.

2. Nguyên tắc 2: Không khai thác những tổ yến có chim non hoặc trứng.

Cái này là điều kiện tiên quyết của người khai thác tổ yến (không vì cái lợi trước mắt mà bỏ qua sự phát triển bền vững) và nó cũng được xem là đạo đức của nghề nuôi chim yến.

3. Nguyên tắc 3: Chỉ khai thác tổ yến trong khoảng từ 9 giờ sáng đến 3 giờ chiều.

Vì khoảng thời gian này chim yến đã đi kiếm ăn gần hết, chị còn rất ít chim trong nhà yến. Khai thác khung giờ này sẽ ít ảnh hưởng đến chim yến nhất.

4. Nguyên tắc 4: Thu hoạch tổ yến sẽ được lặp lại sau 45 ngày (đối với nhà yến nhiều tổ).

Có nghĩa mỗi đợt khai thác tổ có thể cách nhau 45 ngày.

Trên đây là những chia sẻ mang tính chất cá nhân, chúc anh chị thành công trong nghề nuôi chim yến.

Các nhà nghiên cứu khoa học đã phát hiện ra rằng: "thành phần chính của yến sào là protein hòa tan trong nước, carbohydrate, các nguyên tố vi lượng như canxi, phốt pho, sắt, natri, kali, iốt và 18 loại axit amin thúc đẩy tăng trưởng và phát triển của cơ thể. Yến sào là một thực phẩm phục hồi tuyệt vời, tổ yến tốt cho mọi lứa tuổi. Sau đây hãy cùng Lộc Bụt liệt kê tác dụng của yến sào với bà bầu, phụ nữ, trẻ em, đàn ông, phụ nữ và người già nhé.

Tác dụng của yến sào - Yến sào Lộc Bụt

1. Tác dụng của tổ yến đối với sức khỏe phụ nữ:

Tiêu thụ thường xuyên tổ yến sẽ mang đến cho chị em phụ nữ làn da sáng hơn, giúp trẻ trung và trông rạng rỡ hơn.

2. Tác dụng của tổ yến đối với phụ nữ mang thai:

Ăn tổ yến khi mang thai sẽ cải thiện chức năng miễn dịch của thai nhi và giúp cho bà mẹ phục hồi dễ dàng sau khi sinh. 

3. Tác dụng đối với người già:

Xóa đờm, tăng cường phổi và thận, cải thiện lá lách cũng như tăng cường sự thèm ăn.

4. Tác dụng đối với trẻ em:

Tăng cường khả năng miễn dịch, giảm cảm lạnh hoặc cúm.

5. Tác dụng đối với đàn ông:

Cải thiện thận và củng cố phổi, do đó tăng cường sức đề kháng của con người.

Yến sào một sản vật quý của thiên nhiên, thời xa xưa chỉ có vua chúa mới có thể thưởng thức được nó. Trước đây yến sào có giá rất cao do độ quý hiếm và tác dụng của nó đối với sức khỏe con người. Chim yến trước đây chỉ sinh sống chủ yếu ở đảo, việc thu hái tổ yến là vô cùng khó khăn, nhưng hiện nay với công nghệ nuôi chim yến trong nhà, tổ yến dần trở nên quen thuộc và giá thành rẻ hơn.

Yến sào tổ trắng bên trong nhà yến.

Hãy cùng Yến Sào Lộc Bụt tìm hiểu về tổ yến và công dụng của yến sào đối với sức khỏe con người nhé.

Yến sào hay còn gọi là tổ yến là sản phẩm của một loài chim rất đặc biết gọi là chim yến. Chim yến có những đặc tính sinh học khác biệt hoàn toàn với các loài chim khác cả về cách săn mồi, bay lượn đến cách chúng làm tổ. Anh chị nào quan tâm có thể xem thêm chuỗi bài viết "Đặc tính sinh học của chim yến nuôi trong nhà".

Yến sào theo nghĩa hán việt là cái tổ của chim yến (Yến là chim yến, sào là cái tổ) hoặc cũng có thể lý giải là trước đây khi khai thác tổ yến ngoài đảo, các thợ thu hoạch phải dựng những giàn giáo bằng tre (cái sào) nên có cái tên này.

Yến sào tổ trắng được làm 100% từ nước bọt của chim yến trống và chim yến mái. Trong mùa sinh sản tuyến nước bọt của chim yến phình to ra và chúng thường quẹt tổ vài buổi trưa và buổi tối sau một ngày kiếm ăn mệt nhọc. Chim yến làm ra chiếc tổ mắt từ 30 đến 45 ngày (có thể nhanh hơn nếu chim yến thuần thục việc xây tổ hoặc tổ của chúng không bị lấy đi mất).

Sau khi nghiên cứu thành phần hóa học của yến sào, các nhà kho học đã tìm thấy có 31 nguyên tố đa vi lượng. Họ dùng phương pháp huỳnh quang tia X phát hiện tổ yến rất giàu Ca, Fe, các nguyên tố có ích cho ổn định thần kinh, trí nhớ như Mn, Br, Cu, Zn có hàm lượng cao…Ngoài ra trong thành phần Yến Sào còn có 18 Acid amin, một số có hàm lượng rất cao như aspartic Acid, Serine, Tyrosine, Leucine… là những chất có tác dụng phục hồi nhanh chóng các tổn thương khi bị nhiễm xạ hoặc chất độc hại.

Hiện nay, Trung Quốc có nhu cầu tiêu thụ tổ yến lớn nhất thế giới nhưng nghịch lý là Trung Quốc lại không nuôi được chim yến mà bắt buộc họ phải nhập khẩu từ các nước đông nam á như Việt Nam, Malaysia, Indonesia.

Anh chị có thể tham khảo thêm bài viết: "Tại sao người Trung Quốc lại tiêu thụ nhiều Yến Sào như vậy?"

Việc ăn tổ yến liên tục sau một thời gian sẽ giữ cho cơ thể trẻ, khỏe, ít bệnh tật, nhờ đó cải thiện sức khỏe, kéo dài tuổi thọ. Tổ yến cũng có tác dụng nâng cao hoạt động tình dục, có tác dụng bổ phổi, làm sạch đường hô hấp giúp cải thiện tình trạng hen xuyễn, lên đờm quá mức trong phổi và cổ họng, chống ho, ho ra máu và chiều hướng bị lao phổi, cũng tốt cho tim và sự tuần hoàn máu.

Yến sào rất tốt cho phụ nữ mang thai và những người bệnh đang hồi phục sức khỏe.

Đối với phụ nữ ăn tổ yến sẽ giúp chống lão hóa, kéo dài tuổi thanh xuân và giúp thai nhi phát triển tốt.

Đối với đàn ông tổ yến giúp cơ thể khỏe mạnh, cường tráng và cải thiện sinh lý.

Đối với người già giúp cải thiện trí nhớ (Phenylalanine), các vấn đề về gan (Threonine), đường ruột (Histidine), điều chỉnh lượngbđường trong máu (Leucine), tăng khả năng hấp thụ canxi, chống lão hóa cột sống (Lysine), chống viêm khớp (Methionine). Đặc biệt acid syalic và Tyrosine giúp phục hồi nhanh cơ thể bệnh nhân ung thư sau xạ trị, hóa trị, bệnh nhân sau khi mổ (nhất là về phổi, thận) – Ngoài ra, tổ Yến cũng là thức ăn rất bổ dưỡng, dùng cho các trường hợp cơ thể suy nhược, mệt mỏi, biếng ăn, khí huyết yếu kém, cơ thể nóng nảy do hút thuốc và uống nhiều rượu, mất ngủ, tim đập nhanh, gầy ốm, da vàng…